Onweerlegbaar lijkt de logica van reders om de Nederlandse vlag te verruilen om zich beter te wapenen tegen piraten.
De Nederlandse Staat vraagt teveel geld voor de beveiligingsdetachementen en is bovendien niet flexibel genoeg voor de snel wisselende vaarschema’s van de reders. Toch lijkt de calculatie ingewikkelder, vooral rond de beveiligingskosten in de piraterijbestrijding.
Zo kwam de One Earth Future Foundation (The Economic Cost of Somali Piracy 2011) begin dit jaar tot de conclusie dat het grootste deel van de stijgende kosten zit in het verhoogde brandstofgebruik door hogere snelheden om piraten te ontwijken. Van de totale kosten van de piraterijbestrijding (tussen de 6,5 mrd dollar en 6,9 mrd dollar) werd 2,7 mrd dollar besteed aan extra brandstofkosten, 1 mrd dollar aan beveiligingsuitrusting (inclusief bewaking door contractanten), 635 mln dollar aan verzekeringskosten en een zeer klein deel, 160 mln dollar, aan losgeld. De prijs voor de militaire inzet, dus voor de belastingbetaler, was 1,2 mrd dollar.
Toch lijken de maatregelen succes te hebben. In de Eindevaluatie inzet in antipiraterij-operaties Atalanta en Ocean Shield, schreef de regering dat er na enkele jaren van sterke groei van piraterij-incidenten nu sprake is van relatieve stabilisatie; het aantal succesvolle kapingen neemt niet meer toe. We moeten uitkijken met het trekken van conclusies op grond van snelle generalisaties. Maar het onderzoek van One Earth Future Foundation werpt wel vragen op. Waarom is er zo veel aandacht voor de betrekkelijk lage kosten van beveiliging en niet voor brandstofkosten? Is er wellicht sprake van een concurrentievoordeel voor de rijkere reders, die zowel de extra brandstofkosten als bewaking kunnen betalen? En als losgeld relatief zo gering is, ligt het dan niet voor de hand dat een calculerende reder de afweging maakt waarbij minder geld wordt besteed aan extra brandstof of beveiliging? Is er eigenlijk wel een level playing field op de scheepstransportmarkt in door piraten bedreigde gebieden?
Het is van belang de precieze verhouding van de verschillende kostenposten goed te bestuderen, vooral die tussen overheid en ondernemingskosten. Het omvlaggen gebeurt met een specifiek doel: het privatiseren van de zwaardmacht van de Staat. Zo’n privatisering heeft vergaande gevolgen, niet het minst in het aanmoedigen van een geweldsspiraal op zee, die me zeer onwenselijk lijkt.
Financieel Dagblad