De Britse vicepremier Nick Clegg reageerde afgelopen zondag op de publicatie van 391.832 geheime documenten door WikiLeaks.
Daaruit zou blijken dat de Verenigde Staten de talloze mishandelingen van gevangenen door de Iraakse politie en leger niet hebben onderzocht (Ten Eerste, 25 oktober).
De cruciale vraag is: waarom niet? Zoals de Britse journalist Peter Beaumont op grond van zijn eigen ervaring schrijft in The Guardian waren de martelpraktijken in Irak geen geheim. Aanwezige journalisten en vanzelfsprekend de bevolking wisten dat deze praktijken plaatsvonden. Hij stelt de vraag waarom er niets tegen deze praktijken werd ondernomen. Een mogelijk antwoord op die vraag wordt door Wikileaks gegeven: het bestaan van een officieel bevel aan Britse en Amerikaanse (misschien ook Nederlandse) militairen om martelingen niet te rapporteren, tenzij het leden van de coalitie betrof.
Volgens onderzoek van The Guardian in de dossiers ging het om FRAGO 242, oftewel Fragmentary Order 242, waarnaar in een aantal van de onthulde ‘incident verslagen’, geschreven door de betrokken militairen, wordt verwezen. Een Fragmentary Order is een samenvatting van een langere instructie. Het bestaan van zo’n bevel is van cruciaal belang, omdat het wijst op bewust en van bovenaf gedirigeerd beleid. Zo’n bevel zou op zijn minst van de Amerikaanse militaire leiding in Irak (onder andere generaal Petraeus, die nu in Afghanistan het bevel voert) afkomstig zijn, zo niet van Washington zelf. Voor Nederland is van belang of de soldaten van de tussen 2003 en 2005 uitgezonden stabilisatiemacht kennis hadden van de martelingen, en wat er met die kennis is gedaan. Onderzoek daarnaar is geboden.
de Volkskrant