Regelmatig is er discussie over het aantal slachtoffers van de oorlogen in Irak en Afghanistan. De in de media meest gebruikte cijfers zijn hoogstwaarschijnlijk te laag. Maar wat dan wel de beste gegevens zijn, is moeilijk te zeggen. Daarom een overzicht van de beschikbare bronnen.
Militairen Irak
De officiële cijfers over militaire doden zijn relatief betrouwbaar.
Bron Amerikaanse militaire doden: www.icasualties.org/oif
Bron Iraakse militaire doden (regeringstroepen volgens de regering):
www.icasualties.org/oif/IraqiDeaths.aspx
Burgers Irak
Er is een grote spreiding in de schattingen van het aantal burgerdoden veroorzaakt door allerlei soorten geweld.
Het laagste cijfer, afkomstig van Iraq Body Count, is 80.625 voor de periode maart 2003 tot januari 2008. Het is gebaseerd op verslagen in Engelstalige kranten. Het hoogste getal is 1.033.000, voor de periode maart 2003 tot augustus 2007. Dit aantal is gebaseerd op een enquête uitgevoerd onder Iraakse families door het Britse onderzoeksbureau Opinion Research Business (ORB): www.opinion.co.uk/ (30 januari 2008). Iraakse gezinnen werd gevraagd of er in hun huishouding doden door geweld waren gevallen en zo ja, hoeveel. Een vergelijkbare onderzoeksmethode van de Amerikaanse John Hopkins Universiteit (gepubliceerd in het vaktijdschrift The Lancet) komt op 655.000 doden voor de periode 19 maart 2003 tot 31 juli 2006. De onderzoeksmethoden (hoewel ook gebruikt in vergelijkbare crisislanden zoals Congo) werden bestreden door de Britse regering, naar later bleek tegen het advies in van haar eigen expert, Chief Scientific Advisor Sir Roy Anderson van het ministerie van defensie. Anderson beschouwde de methodologie als “close to best practice” en “robust” (aangehaald in BBC News 26 maart 2007).
Het Amerikaanse Brookings Institute komt deels op grond van cijfers van het Iraakse ministerie van gezondheidszorg en de persberichten van Iraq Body Count op een totaal van 145.300 dode burgers tussen maart 2003 en december 2007. Schattingen van de VN (cijfers van de United Nations Assistance Mission to Iraq voor 2006: 34.452 doden) en het Iraakse ministerie van gezondheid (150.000 tussen maart 2003 en november 2006 – dit cijfer is deels gebaseerd op de aantallen lijken die bij ziekenhuizen werden binnengebracht) lopen ook uiteen.
De Amerikaanse deskundige professor Michael Schwartz stelt dat de hoge cijfers verklaarbaar zijn uit het grote aantal niet-gerapporteerde schietincidenten als gevolg van frequente patrouilles door Amerikaanse soldaten, (www.zcommunications.org/znet/viewarticle/15028).
Aan de andere kant worden de onderzoeksresultaten van de enquêtes onder gezinnen ook onbetrouwbaarder door de massale verschuivingen van miljoenen mensen, zowel naar binnen als buitenland, op de vlucht voor het oorlogsgeweld. In ieder geval is het cijfer van Iraq Body Count, dat zeer vaak wordt gebruikt in de media, te laag.
Militairen Afghanistan
Ook in Afghanistan zijn de cijfers over militairen relatief betrouwbaar.
Bron Militaire doden VS en bondgenoten www.cnn.com/SPECIALS/2004/oef.casualties
Burgers Afghanistan
Van het aantal burgerdoden in Afghanistan is slechts een ruwe schatting te maken op basis van deelonderzoeken. en.wikipedia.org/wiki/Civilian_casualties_of_the_War_in_Afghanistan_%282001–present%29
Deelonderzoeken: oktober 2001 – juni 2003: 3.600, het Onderzoek van prof. Herold (Univ New Hampshire pubpages.unh.edu/~mwherold )
2006:
1.000 (Amnesty International
1.500 (Verenigde Naties)
2007:
540 (Afghaanse mensenrechtencommissie)
Zie noten in rapport Center for Defense Information:
www.cdi.org/friendlyversion/printversion.cfm?documentID=4015
Spanning