De VN-resolutie

Een belangrijke kwestie voor de westerse bondgenoten was of een nieuwe VN-resolutie noodzakelijk was als juridische dekking voor een aanval op Irak.

De Amerikaanse regering beweerde eerst dat volstaan kon worden met al bestaande resoluties (over het opgeven van WMD – Weapons of Mass Destruction), maar toen ze het vanaf de toespraak van President Bush in de Algemene Vergadering op 12 september de lijn via de VN ging volgen, streefde ze naar de totstandkoming van een vergaande resolutie in de Veiligheidsraad die militair ingrijpen mogelijk maakt. Zo’n resolutie werd op 8 november na wekenlange onderhandelingen tussen de Amerikanen en de Fransen en Russen, aangenomen. Dat kon alleen, toen de Amerikanen zeker waren dat Frankrijk, China en Rusland geen gebruik zouden maken van hun vetorecht. Een reden daarvoor zou worden gevormd door de substantiële economische belangen van deze landen in Irak, die door een nieuwe pro-Amerikaanse regering niet zouden worden erkend. Wellicht hebben de VS hierover nu wel garanties gegeven.
De nu aangenomen resolutie is gericht op het afdwingen van een vergaand inspectieregime om massavernietigingswapens en draagsystemen op te sporen, waarbij elke Iraakse tegenwerking wordt beantwoorde met vergaande maatregelen (serious consequences).

Op twee kernpunten heeft de Amerikaanse regering haar zin gekregen: ten eerste is er geen tweede resolutie noodzakelijk om een oorlog tegen Irak te beginnen. Er is wel een procedure ingebouwd waarbij het inspectieteam bij problemen terug rapporteert aan de Veiligheidsraad, die vervolgens over deze problemen vergadert. De resolutie laat de mogelijkheid open voor de VS om naar eigen goeddunken militair in te grijpen. Het proces is ingebed in een tijdschema dat uitgebreide terugrapportage vereist eind februari. Omdat geen verdere resolutie is vereist, is er ook geen verdere gelegenheid voor de andere permanente leden van de Veiligheidsraad om hun vetorecht te gebruiken. De manier waarop het inspectieteam (UNMOVIC) haar werk gaat doen is van groot belang. De resolutie heeft ook een aantal bepalingen die het mogelijk maken om extra bewaking in te zetten voor de inspecteurs, en om Iraakse wetenschappers tot overlopen aan te moedigen. In feite zijn er, gedekt door de resolutie, vele mogelijkheden om een confrontatie met de Iraakse regering uit te lokken. Op 8 december moet Irak een inventarisatie van de massavernietigingswapens presenteren aan de Veiligheidsraad. Vanaf dat ogenblik zal de VS discrepanties tussen die lijst en eigen inlichtingen aangrijpen als een casus belli (onmiddellijke aanleiding tot oorlog).

VD AMOK