Trouw besteedde in de Verdieping (3 oktober 2012) terecht ruime aandacht aan de drones, de op afstand bestuurbare vliegtuigen die veelvuldig worden ingezet door het Amerikaanse leger en de inlichtingendiensten.
Er ontbrak echter een belangrijke invalshoek in het verhaal: die van de legaliteit van dit wapen. Het nieuwe van dit systeem zit niet in de kenmerken van het wapen zoals de relatieve precisie en de aangerichte ‘bijkomende schade’, maar in de besluitvorming over de inzet.
In feite gaat het om een variant op een bredere politiek van zogenaamd targeted killing de onder president Obama tot stand gebrachte uitbreiding van de zogenaamde ‘oorlog tegen het terrorisme’ waarbij zowel het internationaal recht als de Amerikaanse grondwet wordt geschonden.
Wat betreft het eerste heeft de VN-rapporteur Alston in 2010 in een rapport vragen gesteld over de rechtmatigheid van ‘buitenjuridische executies’, zoals hij ze noemde. De inzet van dit wapen overschrijdt immers staatsgrenzen in principe is iedere wereldburger een mogelijk doelwit.
Misschien nog belangrijker is de afbraak van de rechten die de Amerikaanse grondwet aan haar eigen burgers garandeert. In het vijfde amendement staat dat niemand ‘zijn leven, vrijheid of eigendom zal verliezen zonder procesgang’. Door het beleid van targeted killing wordt deze verplichting ongedaan gemaakt.
Nog ernstiger is dat het volledige juridische proces opsporing, arrestatie, terechtstaan en uitvoering van het vonnis volledig in de handen van de Amerikaanse president, zijn raadgevers en zijn leger wordt gelegd. Daarmee wordt de trias politica de wederzijdse controle van de uitvoerende, wetgevende en juridische macht van de staat, ongedaan gemaakt.
Er is geen controle meer op het dodelijke beleid van de president die als een god op de berg Olympus van de Griekse oudheid zijn bliksemschichten de drones laat neerkomen op de hoofden van burgers aan de andere kant van de wereld. Behalve morele of juridische kritiek vallen hier ook politieke bezwaren tegen te maken: er is geen reden waarom dit beleid niet als een boemerang naar ons kan terugkeren en op ons kan worden toegepast. Wie voor de jungle kiest, zal zelf worden onderworpen aan de wetten van de jungle.
Trouw