Niet voor de eerste en vermoedelijk ook niet voor de laatste keer werd er in Amsterdam op 21 september jl. door de BONK (Burgerlijke Ongehoorzaamheid en Non-Koöperatie) NAVO-werkgroep een anti-NAVO diskussiedag gehouden; althans, een dag waarop de NAVO op kritiese wijze belicht werd.
Zeker een noodzaak, gezien de overweldigende stilte die er al enkele jaren is op het anti-NAVO front. De laatste poging tot een anti-NAVO kampagne was die van het radikale vredesblad ’t Kan Anders’, ongeveer twee jaar geleden. De aktie moest helaas in het stof bijten; een teleurstelling die schril afsteekt tegenover de grote anti-NAVO akties die in het begin van de zeventiger jaren er zelfs in slaagden om de zaak van het NAVO-lidmaatschap van Nederland op de kongresagenda van de PvdA geplaatst te krijgen. Alwaar hij onder de gebruikelijke druk van de sociaaldemokratiese partijtop weer werd afgevoerd. Natuurlijk speelde toen de VS-interventie in Vietnam, het Griekse kolonelsbewind, en de Portugese koloniale oorlogen (drie zaken waar NAVO-lidstaten centraal stonden) een belangrijke rol in het mobiliseren van de mensen. Toch is de anti-NAVO-strijd niet volledig naar de bekende mestvaalt verwezen. In recente jaren is de zaak door het komende lidmaatschap van Spanje weer aan de orde gekomen In dat land is de meerderheid van de bevolking er tegen dat Spanje lid van de NAVO wordt. De sociaaldemokratiese regering van premier Gonzalez is er, net als haar zusterpartij in Nederland, voor. Daarnaast is van belang het diktatoriale bewind in Turkije met haar martelpraktijken, dat ook bepaald geen frisse kant van de NAVO laat zien. Reden dus, om toch een poging te wagen om de NAVO weer in de schijnwerpers te zetten. De konferentie van 21 september was slechts een diskussiedag, niet een manifestatie. Dit was ook reëel, gezien de geringe politieke draagkracht van de organisatoren. Aanwezig waren zo een honderdtal bezoekers, afkomstig uit de radikale vredesbeweging. IKV en Stop de N-bom/Atoombewapening waren duidelijk afwezig. De aanwezigen werden toegesproken door een vijftal sprekers over onderwerpen zoals NAVO en de derde wereld, binnenlandse repressie en uitbuiting. In de middag werd over deze onderwerpen verder gesproken in werkgroepen, waarna er nog een plenaire vergadering volgde in de vorm van een forumdebat tussen
Waarom tegen de NAVO?
Wat kwam nu eigenlijk naar voren uit deze (redelijk) gezellige dag ouwehoeren? Ten eerste dat veel van wat we over deze zaak weten eerder te maken heeft met de NAVO-lidstaten dan met de NAVO als organisatie. Ten tweede dat er wel indirekte argumenten tegen het NAVO-lidmaatschap in te brengen zijn, maar nauwelijks direkte. Dat wil zeggen, de Nederlandse bevolking wordt niet direkt onderdrukt vanwege het NAVO-lidmaatschap. Hoogstens kun je zeggen dat andere NAVO landen (vooral de VS, Frankrijk en Groot-Brittannië) elders (derde wereld) bezig zijn met een onderdrukkingsbeleid. Ten derde dat de ondrukkingsapparaten (geheime diensten, anti-terreurwetgeving, registratie enz.) vooral in werking worden gezet via de lidstaten. Ten vierde, dat dit eigenlijk ook voor de wapenhandel geldt. Ten vijfde, dat kernwapens wel direkt aan het NAVO-lidmaatschap gekoppeld zijn. Wat betekent dit nu voor de anti-NAVO-strijd? In eerste instantie dat je propaganda moet maken tegen iets dat nogal ver van de Nederlandse bevolking af staat, behalve dan op het punt van de kernwapens. Een anti-NAVO-kampagne moet zich dus met kernwapens bezighouden. Omgekeerd betekent kernwapens aanpakken ook dat je tegen de kwestie van het NAVO-lidmaatschap botst. Verder is het Spaanse lidmaatschap belangrijk, omdat het misschien tot gevolg heeft dat (als Spanje eenmaal lid is) er Spaanse dienstplichtigen zullen deserteren uit dat leger en het land ontvluchten. Er moet hier een solidariteitsorganisatie worden opgezet om die mensen te helpen. Tenslotte zou de Turkse repressie moeten worden aangepakt als aktiepunt.
Amusement met Wecke
Perspektief lijkt er dus wel te zijn. Maar hoe zit het met het ge geven dat de NAVO niet ter diskussie staat in de vredesbeweging? Dit bleek op 21 september weer eens duidelijk toen Leon Wecke, idool van menig vredesaktivist, het woord nam. Amusementswaarde had de man zeker, en hij is een zeer geschikt figuur om in te zetten bij forums voor een rechts publiek. Maar wat had hij te zoeken op deze dag? Zijn ‘bijdrage’ bestond grotendeels uit een algemeen en uiterst vaag verhaal dat er op neer kwam dat de NAVO inderdaad slecht was, en moest worden opgeheven, maar dat we dat het beste konden doen door PvdA te stemmen volgend jaar. Toen mijnheer Wecke eenmaal door had dat hij toch met een wat radikaler publiek te maken had, was hij ook wel te vinden voor akties en lobbyen bij PvdA-leden …. en handtekeningen ophalen … enz. enz. Kortom hij was voor alles en voor niets. Het enige wat wel duidelijk uit de verf kwam was waar hij niet voor was: namelijk de eis dat Nederland onmiddellijk uit de NAVO moest treden. Hetgeen mij op de politiek interessante vraag brengt waarom uitgerekend deze figuur op een konferentie van grotendeels anti-NAVO mensen werd uitgenodigd. Denkbaar is dat iemand wordt gevraagd die voor een ‘krities lidmaatschap’ is: maar de uitnodiging aan de heer Wecke was een garantie voor niet alleen een uur amusement, maar ook van vaagheid en rookwolken. En de tijd die daardoor in beslag werd genomen, was ten nadele van de tijd nodig voor serieuze diskussie over een eventuele anti-NAVO kampagne. Een betreurenswaardige zaak.
Desalniettemin gaat een aantal mensen door met het opzetten van een anti-NAVO-werkgroep, Dat is besloten op een vergadering in Utrecht op 11 oktober jl. Daar werd vooral een inventarisatie van de plannen en hun haalbaarheid gemaakt. Hopelijk vloeit daarmee ergens volgend jaar een groter opgezet anti-NAVO-kongres uit voort.
Links (Tijdschrift voor socialistiese diskussie en analyse)