Het proces van nucleaire ontwapening stokt al een aantal jaren, omdat oude beloftes niet worden nagekomen. In plaats daarvan probeert de Amerikaanse regering met eenzijdige stappen reacties af te dwingen van de andere kernwapenstaten. Daarmee wordt het systeem van internationale verdragen afgebroken en ondermijnd.
Vorig jaar kwamen de Amerikaanse en Russische presidenten twee keer bijeen voor besprekingen over de Amerikaanse plannen voor een raketschild, de strategische kernwapenwedloop en mogelijke reducties in strategische kernwapens. Tijdens hun ontmoeting in Texas werd duidelijk dat er geen sprake meer was van voortzetting van de bilaterale START-onderhandelingen (over reducties in strategische kernwapens). In plaats daarvan werden unilaterale verklaringen afgelegd waarmee impliciet afscheid werd genomen van het START proces. President Bush sprak van het reduceren van het aantal strategische kernwapens van de huidige 6800 operationele kernkoppen naar een niveau tussen de 1700 en 2200. President Putin verklaarde dat Rusland “met gelijke munt zal terugbetalen”. In een gezamenlijke verklaring werd alleen gesproken over “aanzienlijke verminderingen van offensieve strategische wapens”. Uit latere Amerikaanse toelichtingen bleek dat het alleen ging om het opslaan van kernkoppen, niet de vernietiging daarvan.
ABM-verdrag
Een maand later verklaarde Bush dat de VS zich eenzijdig zou terugtrekken uit het met Rusland in 1972 afgesloten ABM-verdrag. Daarmee wordt het mogelijk om een antiraketschild te bouwen zonder enige verdragsmatige begrenzing. Een paar weken later werden ook concrete stappen aangekondigd. De NAVO reageerde in een persverklaring op 17 december zeer luchtig: “De NAVO verwelkomde de belofte van de VS om een nieuw raamwerk van coöperatie met Rusland voor stabiliteit en samenwerking in veiligheidszaken te ontwikkelen, inclusief dramatische reducties in strategische kernwapens.”
De Russische regering reageerde afwijzend op de afschaffing van het ABM-verdrag, het parlement nam op 16 januari een resolutie aan waarin stond dat het ontbinden van het verdrag het bestaande systeem van internationale verdragen zou vernietigen. De reactie van de Russische regering bleef enigszins ingetogen, wellicht in de hoop dat men de VS een hoge prijs kan laten betalen door onderhandelingen in de zes maanden die nog resteerden voor de uiteindelijke ontbinding.
Nuclear Posture Review
Een en ander werd nog eens bekrachtigd in het geheime rapport dat minister Rumsfeld van defensie in januari naar het Amerikaanse congres stuurde, de Nuclear Posture Review. Daarin werden de strategische nucleaire doelen van de VS uiteengezet. In een tegelijk verstuurde openbare brief aan het Congres staan de volgende elementen:
de strategische kernwapensystemen worden over een periode van 10 jaar drastisch gereduceerd, uiteindelijk tot een niveau tussen de 1700 en 2200 strategische kernkoppen;
het nieuwe systeem zal bestaan uit drie componenten: offensieve aanvalssystemen, nucleaire en niet-nucleaire verdedigingssystemen, actief en passief, en een gerevitaliseerde militaire infrastructuur die nieuwe dreigingen op tijd tegemoet kan treden.
Uit de voorzichtige bewoordingen van de brief kan worden afgeleid dat het gaat om het integreren van het geplande antiraketsystemen (het schild) met de sterk gereduceerde kernwapenstrijdmachten (de speer). Bovendien wijzen sommige formuleringen op de ontwikkeling van nieuwe mini-kernwapens, zoals die door nucleaire wapenlaboratoria en rechtse Congresleden en denktanks wordt gepropageerd.
Dit temeer omdat mensen als perswoordvoerder Ari Fleischer van het Witte Huis zeiden dat Bush de mogelijkheid om te testen in de toekomst niet had uitgesloten.
Omdat de kernkoppen van de af te stoten wapensystemen niet zullen worden ontmanteld, maar in opslagplaatsen worden geplaatst, blijft de mogelijkheid om de nucleaire strijdkrachten opnieuw tot de huidige sterkte uit te bouwen bestaan. De Amerikaanse boodschap is: het voeren van een kernoorlog is een optie en dat houden we zo.
VD AMOK